Hiện nay trên thị trường xuất hiện các loại thực phẩm chức năng như giảm cân, đẹp da, vitamin, hỗ trợ sức khỏe,… được dùng cho nhiều mục đích khác nhau của người tiêu dùng. Dù vậy, thị trường này càng phát triển cho thấy những giá trị lợi nhuận của nó mang về không hề nhỏ. Bằng những thủ đoạn tinh vi, ham lợi mà nhiều người sẵn sàng sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả, bất chấp những hậu quả, thiệt hại và những chế tài xử phạt của nhà nước.
1. Thực phẩm chức năng giả là gì?
1.1. Khái niệm thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng (hay còn gọi là thực phẩm bảo vệ sức khoẻ) là một loại thực phẩm được nhà sản xuất phát triển và chế biến từ các loại dược liệu, thực vật hay động vật ăn được có trong tự nhiên mà trong đó các nguồn nguyên liệu thực phẩm này chứa những chất giúp bổ sung và cải thiện khả năng hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.
Bản chất nó có tên gọi là thực phẩm chức năng (hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe) là bởi đây đều là những loại thực phẩm có thể ăn được và không gây hại hay có tác dụng phụ đáng ghi nhận nào cho cơ thể người, đây cũng là lý do vì sao mà các nhà sản xuất luôn chú thích rõ trên vỏ các loại sản phẩm dòng chữ: “Đây không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh” để tránh người sử dụng các loại thực phẩm chức năng này hiểu lầm rằng việc sử dụng các loại thực phẩm này có thể thay thế được thuốc.
1.2. Thực phẩm chức năng giả
Theo quy định tại Nghị định 185/2013/NĐ-CP và Nghị định 98/2020/NĐ-CP thì hàng giả bao gồm:
– Hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng; có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký;
– Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với tiêu chuẩn chất lượng hoặc quy chuẩn kỹ thuật đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;
– Thuốc phòng bệnh, chữa bệnh cho người, vật nuôi không có dược chất; có dược chất nhưng không đúng với hàm lượng đã đăng ký; không đủ loại dược chất đã đăng ký; có dược chất khác với dược chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;
– Thuốc bảo vệ thực vật không có hoạt chất; hàm lượng hoạt chất chỉ đạt từ 70% trở xuống so với tiêu chuẩn chất lượng, quy chuẩn kỹ thuật đã đăng ký, công bố áp dụng; không đủ loại hoạt chất đã đăng ký; có hoạt chất khác với hoạt chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;
– Hàng hóa có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa giả mạo tên thương nhân, địa chỉ của thương nhân khác; giả mạo tên thương mại hoặc tên thương phẩm hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã vạch hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của thương nhân khác;
– Hàng hóa có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo về nguồn gốc hàng hóa, nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa;
– Hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ quy định tại Điều 213 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005;
– Tem, nhãn, bao bì giả.
Do đó, thực phẩm chức năng giả là những thực phẩm chức năng không làm đúng quy trình sản xuất theo quy định của pháp luật, không đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, lấy tên và bao bì nhãn mác của hãng sản xuất chính gốc để đóng gói nhằm đánh lừa người tiêu dùng sử dụng sản phẩm.
Thực phẩm chức năng giả có cấu trúc bề ngoài tương tự với thực phẩm chức năng chính gốc nhưng lại có nguyên liệu thành phần rẻ hơn, thậm chí là nguồn gốc không rõ ràng, mang lại lợi nhuận lớn cho người bán. Vì vậy thực phẩm chức năng giả có thể mang đến những hệ lụy liên quan đến sức khỏe cho người sử dụng cũng như thiệt hại liên quan đến kinh tế, uy tín cho các nhà sản xuất chính hãng.
2. Xử lý đối với chức phẩm chức năng giả
Nhằm bảo đảm quyền lợi cho người tiêu dùng, các đơn vị kinh doanh và các thương hiệu sản xuất thực phẩm chức năng chính hãng, Chính phủ đã ban hành nhiều hình thức xử phạt đối với các đơn vị, cá nhân kinh doanh thực phẩm chức năng giả. Theo đó, tùy vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi làm giả thực phẩm chức năng mà có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc nghiêm trọng hơn thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
2.1. Xử phạt hành chính
Theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP, đối với những trường hợp buôn bán hàng giả hoặc sản xuất hàng giả nhưng chưa đến mức xử lý hình sự sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định từ Điều 9 đến Điều 14.
Cụ thể, đối với những trường hợp buôn bán thực phẩm chức năng giả mà có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc, tên gọi, chất lượng nguyên liệu kém không đạt chuẩn, hay buôn bán thực phẩm chức năng làm giả mạo nhãn hiệu,…
Sẽ bị phạt tiền từ 1 triệu đến 3 triệu nếu hàng giả tương đương với số lượng hàng thật có giá trị từ 3 triệu đến dưới 5 triệu, hoặc thu lợi hợp pháp từ 5 triệu đến dưới 10 triệu.
Tùy theo mức độ mà sẽ có mức xử phạt khác nhau, do đó nếu như hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30 triệu đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50 triệu đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 70 triệu đồng.
Ngoài việc buôn bán, nhập khẩu thực phẩm chức năng giả, thì việc sản xuất thực phẩm chức năng giả cũng sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật. Cụ thể:
– Với thực phẩm chức năng giả về giá trị sử dụng, công dụng (không đúng với nguồn gốc, tên gọi, chất lượng nguyên liệu kém không đạt chuẩn,….), nếu như hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá dưới 3 triệu đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5 triệu đồng thì sẽ bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng. Tùy từng mức độ mà sẽ có các mức xử phạt khác nhau, trong đó cao nhất là trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30 triệu đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50 triệu đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị phạt tiền từ 70 triệu đồng đến 100 triệu đồng.
– Với thực phẩm chức giả được sản xuất giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa thì sẽ bị phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 5 triệu đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá dưới 3 triệu đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5 triệu đồng. Tùy vào từng mức độ mà các mức xử phạt khác nhau, trong đó, cao nhất là phạt tiền từ 40 triệu đồng đến 50 triệu đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30 triệu đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50 triệu đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Không chỉ vậy, người vi phạm còn có thể bị phạt tiền gấp hai lần các mức tiền nêu trên đối với một trong các trường hợp hàng giả sau đây:
– Là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
– Là thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi;
– Là mỹ phẩm, trang thiết bị y tế, chất tẩy rửa, hoá chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, xi măng, sắt thép xây dựng, mũ bảo hiểm.
Việc buôn bán, sản xuất thực phẩm chức năng giả ngoài bị xử phạt hành chính ra còn có các hình thức xử phạt bổ sung khác như tịch thu tang vật hoặc tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề từ 06 tháng đến 12 tháng trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm.
Hàng hóa là thực phẩm chức năng làm giả về công dụng, giá trị sử dụng sau khi được phát hiện xử phạt sẽ áp dụng các biện pháp xử lý như buộc tiêu hủy tang vật hoặc buộc đưa ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc tái xuất hàng giả đối với hành vi nhập khẩu hàng giả và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do bán hàng giả. Còn thực phẩm chức năng mà làm giả nhãn hiệu sẽ bị buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trên nhãn, bao bì giả hoặc tiêu hủy số lượng thực phẩm chức năng làm giả đó.
2. Truy cứu trách nhiệm hình sự
<Xem tiếp Phần 2>
Căn cứ pháp lý:
- Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017);
- Nghị định 98/2020/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dung ngày 26/08/2020.
𝐋𝐈𝐍𝐂𝐎𝐍 𝐋𝐀𝐖 𝐅𝐈𝐑𝐌 – 𝐇𝐨̛̣𝐩 𝐭𝐚́𝐜 𝐯𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐛𝐞̂̀𝐧
- Tại Hà Nội: Tầng 4, Tòa nhà Sudico, đường Mễ Trì, phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Tại TP.HCM: 272 Đỗ Pháp Thuận, phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- Website: http://linconlaw.vn/
- Email: Lawyer@linconlaw.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/Linconlawfirmm
- Linkedln: linkedin.com/in/lincon-law-firm-100b96201
- Hotline: +84.987.733.358
