Khi có tranh chấp dân sự phát sinh, phương thức giải quyết tranh chấp phổ biến nhất là đưa vụ việc ra Tòa án để xét xử. Theo quy định pháp luật, khi vụ việc được Tòa án thụ lý, các bên liên quan sẽ tham gia vào phiên tòa dân sự sơ thẩm. Bài viết dưới đây sẽ trình bày các thủ tục cơ bản trong một phiên tòa dân sự sơ thẩm, cùng với quyền lợi và nghĩa vụ của luật sư trong quá trình tham gia phiên tòa này.
Thủ tục trong phiên tòa dân sự sơ thẩm
Khởi kiện và thụ lý vụ án
Khi có tranh chấp phát sinh, tổ chức hoặc cá nhân có thể tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện. Tổ chức, cá nhân cần gửi đơn khởi kiện với nội dung và hình thức theo quy định đến Tòa án có thẩm quyền. Bên cạnh đơn khởi kiện, tổ chức, cá nhân cũng cần gửi kèm các tài liệu, chứng cứ liên quan.
Sau khi Tòa án nhận được đơn khởi kiện, tài liệu và các chứng cứ, Tòa án sẽ xem xét và xác định thẩm quyền giải quyết. Nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, Thẩm phán sẽ thông báo cho nguyên đơn, bị đơn, tổ chức, cá nhân liên quan đến việc giải quyết vụ án.
Thủ tục hòa giải và chuẩn bị xét xử
Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án. Trường hợp vụ án dân sự không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được, Thẩm phán tiến hành phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ mà không tiến hành hòa giải. Nếu Thẩm phán quyết định đưa vụ án ra xét xử thì quyết định phải được gửi cho đương sự và Viện kiểm sát cùng cấp trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định.
Phiên tòa sơ thẩm
Phiên tòa sẽ được bắt đầu bằng thủ tục khai mạc. Sau đó, các nhiệm vụ khác sẽ được tiến hành như:
– Giải quyết yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch;
– Xem xét, quyết định hoãn phiên tòa khi có người vắng mặt;
– Hỏi đương sự về việc thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu;
– Xem xét việc thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu;
– Thay đổi địa vị tố tụng;
– Công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.
Sau các thủ tục trên, các bên sẽ tiến hành tranh tụng tại Phiên tòa sơ thẩm. Sau khi các bên trình bày ý kiến, Hội đồng xét xử sẽ công bố tài liệu, chứng cứ của vụ án. Việc nghe băng ghi âm, đĩa ghi âm, xem băng ghi hình, đĩa ghi hình, thiết bị khác chứa âm thanh, hình ảnh sẽ được tiến hành nếu có yêu cầu của đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người tham gia tố tụng khác.
Khi nhận thấy các tình tiết của vụ án đã được xem xét đầy đủ thì chủ tọa phiên tòa hỏi Kiểm sát viên, đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và những người tham gia tố tụng khác xem họ có yêu cầu hỏi vấn đề gì nữa không; trường hợp có người yêu cầu và xét thấy yêu cầu đó là có căn cứ thì chủ tọa phiên tòa quyết định tiếp tục việc hỏi.
Qua tranh luận, trường hợp xét thấy có tình tiết của vụ án chưa được xem xét, việc xem xét chưa được đầy đủ hoặc cần xem xét thêm chứng cứ thì Hội đồng xét xử quyết định trở lại việc hỏi và tranh luận.
Sau khi kết thúc phần tranh luận, Hội đồng xét xử vào phòng nghị án để nghị án. Qua nghị án, nếu xét thấy có tình tiết của vụ án chưa được xem xét, việc hỏi chưa đầy đủ hoặc cần xem xét thêm chứng cứ thì Hội đồng xét xử quyết định trở lại việc hỏi và tranh luận.
Tòa án ra bản án và Hội đồng xét xử tuyên đọc bản án. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày kết thúc phiên tòa, các đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện được Tòa án cấp trích lục bản án.
Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày tuyên án, Tòa án phải giao hoặc gửi bản án cho các đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện và Viện kiểm sát cùng cấp.
Quyền và nghĩa vụ của luật sư trong phiên tòa dân sự sơ thẩm
Luật sư, với vai trò là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong các phiên tòa dân sự sơ thẩm. Việc tôn trọng, thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của luật sư không chỉ góp phần bảo vệ thân chủ mà còn đảm bảo tính minh bạch, công bằng của quá trình tố tụng.
Thứ nhất, luật sư có quyền và nghĩa vụ tham gia tố tụng từ khi khởi kiện hoặc tại bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình tố tụng dân sự.
Đây là một trong những quyền cơ bản, đồng thời là nghĩa vụ trọng yếu của luật sư. Việc tham gia tố tụng từ đầu hoặc trong các giai đoạn quan trọng giúp luật sư nắm bắt toàn diện tình tiết vụ án, từ đó xây dựng chiến lược bảo vệ quyền và lợi ích của thân chủ một cách chính xác, hiệu quả nhất.
Thứ hai, luật sư có trách nhiệm thu thập, cung cấp tài liệu, chứng cứ, nghiên cứu hồ sơ vụ án và thực hiện quyền ghi chép, sao chụp các tài liệu cần thiết cho việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.
Với kiến thức pháp luật chuyên sâu và khả năng phân tích nhạy bén, luật sư không chỉ xác định chính xác đâu là chứng cứ mang tính chất then chốt mà còn biết cách thu thập, lựa chọn tài liệu phù hợp nhằm củng cố lập luận bảo vệ thân chủ. Quá trình này không chỉ đảm bảo rằng quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự được bảo vệ một cách tối ưu mà còn góp phần thuyết phục tòa án về tính chính đáng của các yêu cầu hoặc lập luận được đưa ra.
Đây cũng chính là nền tảng để Luật sư thể hiện vai trò cầu nối của mình với pháp luật và lợi ích của thân chủ.
Thứ ba, luật sư đóng vai trò quan trọng trong việc tham gia vào các buổi hòa giải, phiên họp và phiên tòa dân sự sơ thẩm, nhằm trực tiếp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.
Trong trường hợp bất khả kháng dẫn đến không thể có mặt trực tiếp tại các phiên làm việc, luật sư có thể sử dụng quyền gửi văn bản trình bày quan điểm pháp lý, nêu rõ các luận điểm bảo vệ lợi ích của thân chủ để Tòa án xem xét trong quá trình giải quyết vụ án.
Bằng cách thức thực hiện linh hoạt, luật sư phải đảm bảo trách nhiệm nghề nghiệp cũng như duy trì hiệu quả khả năng bảo vệ tối đa cho đương sự trong mọi tình huống phát sinh.
Thứ tư, luật sư có quyền thay mặt đương sự đưa ra yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng hoặc người tham gia tố tụng khác khi nhận thấy có căn cứ rõ ràng cho rằng các cá nhân này không đảm bảo tính khách quan, có thể làm ảnh hưởng đến quá trình giải quyết vụ án
Đây là quyền quan trọng, thể hiện vai trò của luật sư trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, đồng thời đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong tố tụng.
Cơ sở để yêu cầu thay đổi có thể xuất phát từ mối quan hệ thân quen, lợi ích cá nhân, hoặc các hành vi, phát ngôn làm dấy lên nghi ngờ về tính trung lập của người tiến hành tố tụng, khi chỉ một quyết định sai lầm cũng có thể khiến quyền lợi của đương sự bị xâm phạm nghiêm trọng. Điều này cũng đồng nghĩa rằng, với trách nhiệm cao, luật sư phải thận trọng trong việc xác minh, thu thập các chứng cứ hoặc cơ sở pháp lý phù hợp, từ đó trình bày yêu cầu thay đổi một cách chặt chẽ, đúng quy định.
Việc thực hiện quyền này không chỉ bảo vệ lợi ích trực tiếp của thân chủ mà còn góp phần duy trì sự uy tín và công tâm của hệ thống tư pháp.
Thứ năm, việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là nghĩa vụ trọng tâm và là trách nhiệm không thể thay thế của một luật sư.
Trong một vụ án dân sự, khả năng vận dụng khéo léo các kiến thức pháp lý, đưa ra các lập luận thuyết phục và chiến lược bảo vệ phù hợp sẽ quyết định đến kết quả cuối cùng.
Không chỉ đơn giản là người trình bày lý lẽ, luật sư còn là người đồng hành, đề xuất chiến lược pháp lý toàn diện, dựa trên kinh nghiệm và sự am hiểu sâu sắc về pháp luật, thông qua việc khai thác và sử dụng những chứng cứ có lợi, vận dụng pháp luật một cách sáng tạo để tối đa hóa quyền lợi cho thân chủ.
Nếu không có sự hỗ trợ từ một luật sư có kinh nghiệm, đương sự có thể dễ dàng rơi vào tình thế bất lợi, thiếu vững vàng khi đối mặt với các vấn đề phức tạp trong quá trình tố tụng.
>> LỰA CHỌN TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI, ƯU NHƯỢC ĐIỂM THẾ NÀO? https://linconlaw.vn/lua-chon-trong-tai-thuong-mai-uu-nhuoc-diem-the-nao/
>> NGHĨA VỤ CỦA CHỦ SỞ HỮU BẤT ĐỘNG SẢN LIỀN KỀ https://linconlaw.vn/nghia-vu-cua-chu-so-huu-bat-dong-san-lien-ke/
Căn cứ pháp lý:
- Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
𝐋𝐈𝐍𝐂𝐎𝐍 𝐋𝐀𝐖 𝐅𝐈𝐑𝐌 – 𝐇𝐨̛̣𝐩 𝐭𝐚́𝐜 𝐯𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐛𝐞̂̀𝐧
- Tại Hà Nội: Tầng 4, Tòa nhà Sudico, đường Mễ Trì, phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Tại TP.HCM: 272 Đỗ Pháp Thuận, phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- Website: http://linconlaw.vn/
- Email: Lawyer@linconlaw.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/Linconlawfirmm
- Linkedln: linkedin.com/in/lincon-law-firm-100b96201
- Hotline: +84.987.733.358
