Năm 2020, Tòa án nhân dân TP.Hồ Chí Minh đã thụ lý vụ án giữa Tập đoàn công nghệ VNG và mạng xã hội TikTok. Đây là một trong những vụ án lớn về vấn đề sở hữu trí tuệ, được đông đảo cộng đồng người dân quan tâm, và chủ yếu đến từ những bạn trẻ Việt Nam, nhóm người đang chiếm số lượng đông đảo sử dụng các trang mạng xã hội. Vậy nếu TikTok thực sự vi phạm sẽ bị xử phạt như thế nào tại Việt Nam? TikTok và vấn đề bản quyền.
1. Toàn cảnh thông tin vụ kiện TikTok
Theo đơn kiện của VNG gửi Tòa án nhân dân TP. Hồ Chí Minh, VNG cho rằng nền tảng video ngắn TikTok lồng ghép nhạc nhưng lại không có đầy đủ bản quyền cho các bài hát được sử dụng. Trong đó, có những bản ghi âm thuộc sở hữu của Zing – một công ty con của VNG cung cấp dịch vụ âm nhạc trực tuyến – khi không sự đồng ý của chủ sở hữu/người nắm quyền khai thác tác phẩm.
Do đó, phía VNG yêu cầu TikTok bồi thường hơn 221,5 tỉ đồng (9,5 triệu USD) kèm theo lời xin lỗi công khai qua thư gửi trực tiếp và đăng trên website. Theo đó, tại báo cáo từ phía công ty con của VNG có đưa ra thì có tổng cộng khoảng 150 bản ghi âm mà công ty này giữ quyền sở hữu, khai thác được sử dụng trong hơn 11 triệu video trên ứng dụng, website của TikTok.
Cũng theo VNG, trước đó phía công ty đã gửi thư khuyến cáo đến TikTok vào tháng 6/2019, song TikTok không gỡ các bài nhạc cho nên được VNG khẳng định là vi phạm.
TikTok là ứng dụng có nguồn gốc từ Trung Quốc, được giới thiệu ra thị trường thế giới từ những năm 2017-2018. Ứng dụng này cho phép người dùng tạo các đoạn video hát nhép hoặc nhảy trên nền nhạc có sẵn, trong đó có sử dụng nhiều bản nhạc và ca khúc do Zing cùng với VNG nắm bản quyền tại Việt Nam.
Mặc dù, Zing MP3 là nền tảng để upload/download nhạc, không trực tiếp sản xuất, không giữ bản quyền đầy đủ của bài hát. Nhưng với việc Zing MP3 đã mua bản quyền của các bản nhạc này, VNG có đủ căn cứ để khởi kiện TikTok, hay bất kỳ bên liên quan nào sử dụng các bài nhạc mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu (ca sỹ, nhạc sỹ) hoặc bên có quyền sở hữu.
2. Quy định về sở hữu trí tuệ về việc vi phạm bản quyền
Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành thì tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình đã công bố là tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình đã được phát hành với sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan để phổ biến đến công chúng với một số lượng bản sao hợp lý.
Trong đó, hành vi xâm phạm quyền tác giả được quy định tại khoản 8 Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ là hành vi sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, có thể thấy các hành vi xâm phạm quyền tác giả được nêu cụ thể tại Luật Sở hữu trí tuệ như:
– Chiếm đoạt quyền tác giả đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.
– Mạo danh tác giả.
– Công bố, phân phối tác phẩm mà không được phép của tác giả.
– Công bố, phân phối tác phẩm có đồng tác giả mà không được phép của đồng tác giả đó.
– Sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
– Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh, trừ trường hợp quy định Luật Sở hữu trí tuệ.
– Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 25 của Luật này.
Dựa trên những quy định pháp luật đã được nêu trên, thì VNG có quyền khởi kiện TikTok nếu doanh nghiệp này sử dụng các bản âm thanh thuộc sở hữu của VNG (công ty con), mà không có sự đồng ý VNG. Vì khi đó, TikTok không những sử dụng trái phép âm nhạc thuộc quyền sở hữu của VNG khi không có sự đồng ý, mà thậm chí còn tự ý cắt ghép, chỉnh sửa các âm nhạc bản quyền của VNG qua các đoạn nhạc ngắn 15s.
Tuy nhiên, phía VNG đương nhiên phải đưa ra được chứng cứ pháp lý để chứng minh được các điểm mấu chốt như các vi phạm kể trên của TikTok. TikTok và vấn đề bản quyền
3. Quy định về bồi thường thiệt hại nếu TikTok có vi phạm bản quyền
Trong trường hợp, nguyên đơn VNG đã chứng minh được hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã gây thiệt hại về vật chất cho mình thì có quyền yêu cầu Tòa án quyết định mức bồi thường theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ 2019 dựa trên một trong các căn cứ sau đây: TikTok và vấn đề bản quyền
Tổng thiệt hại vật chất tính bằng tiền cộng với khoản lợi nhuận mà bị đơn là TikTok đã thu được do thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, nếu khoản lợi nhuận bị giảm sút của nguyên đơn chưa được tính vào tổng thiệt hại vật chất;
Giá chuyển giao quyền sử dụng đối tượng sở hữu trí tuệ với giả định TikTok được VNG chuyển giao quyền sử dụng đối tượng đó theo hợp đồng sử dụng đối tượng sở hữu trí tuệ trong phạm vi tương ứng với hành vi xâm phạm đã thực hiện;
Thiệt hại vật chất theo các cách tính khác do chủ thể quyền sở hữu trí tuệ đưa ra phù hợp với quy định của pháp luật.
Còn trong trường hợp, nguyên đơn VNG chứng minh được hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của TikTok đã gây thiệt hại về tinh thần cho mình thì có quyền yêu cầu Tòa án quyết định mức bồi thường trong giới hạn từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, tùy thuộc vào mức độ thiệt hại.
Bên cạnh đó, ngoài khoản bồi thường thiệt hại quy định tại Điều 205, thì VNG còn có quyền yêu cầu Tòa án buộc Tik Tok phải thanh toán chi phí hợp lý như chi phí thuê luật sư. TikTok và vấn đề bản quyền
Như vậy, VNG phải chứng minh được TikTok có xâm phạm và sự vi phạm đó là đối với bản quyền sở hữu trí tuệ (bản ghi âm) của VNG, TikTok có hưởng lợi từ việc xâm phạm bản quyền, gây ra thiệt hại đối với VNG, thì mới có thể thắng kiện trong vụ kiện bản quyền này. TikTok và vấn đề bản quyền
Dù thế nhưng phía TikTok cũng có thể sẽ tránh việc kiện vi phạm bản quyền nếu như chứng minh đây là việc xâm phạm gián tiếp do người dùng TikTok đưa các bản âm nhạc lên chứ không phải là xâm phạm trực tiếp do TikTok tự đăng tải.
𝐋𝐈𝐍𝐂𝐎𝐍 𝐋𝐀𝐖 𝐅𝐈𝐑𝐌 – 𝐇𝐨̛̣𝐩 𝐭𝐚́𝐜 𝐯𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐛𝐞̂̀𝐧
- Tại Hà Nội: Tầng 4, Tòa nhà Sudico, đường Mễ Trì, phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Tại TP.HCM: 272 Đỗ Pháp Thuận, phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- Website: http://linconlaw.vn/
- Email: Lawyer@linconlaw.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/Linconlawfirmm
- Linkedln: linkedin.com/in/lincon-law-firm-100b96201
- Hotline: +84.987.733.358
