Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao, Việt Nam đã thể hiện quyết tâm cải cách mạnh mẽ thông qua việc bổ sung quy định về thủ tục đầu tư đặc biệt. Đây là một bước tiến đáng chú ý trong chính sách pháp luật về đầu tư, nhấn mạnh vào sự tinh gọn trong thủ tục hành chính và tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng trong các lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và công nghiệp bán dẫn – những lĩnh vực được xác định là động lực tăng trưởng trong kỷ nguyên kinh tế số.
Thủ tục đầu tư đặc biệt là gì và có gì “đặc biệt”?
Được bổ sung tại Luật sửa đổi Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu số 57/2024/QH15, thủ tục đầu tư đặc biệt là cơ chế pháp lý mới được thiết lập với mục tiêu thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào một số lĩnh vực trọng điểm.
Thủ tục đầu tư đặc biệt sẽ được thực hiện theo quy trình rút gọn, không yêu cầu thực hiện đối với nhiều thủ tục liên quan
Thủ tục đầu tư đặc biệt áp dụng cơ chế “hậu kiểm” thay vì “tiền kiểm”, cho phép việc cam kết tuân thủ các điều kiện về xây dựng, môi trường và phòng cháy chữa cháy trong quá trình thực hiện dự án thay vì hoàn thành trước cấp phép như thủ tục thông thường.
Khi lựa chọn thực hiện dự án theo thủ tục đầu tư đặc biệt, nhà đầu tư được hỗ trợ thuận lợi với nhiều thủ tục được giản lược, bao gồm: (i) chấp thuận chủ trương đầu tư; (ii) thẩm định công nghệ; (iii) lập báo cáo đánh giá tác động môi trường; (iv) lập quy hoạch chi tiết; (v) cấp giấy phép xây dựng và các thủ tục để được phê duyệt, chấp thuận, cho phép trong lĩnh vực xây dựng, phòng cháy, chữa cháy.
Thủ tục đầu tư đặc biệt giúp rút ngắn giai đoạn cấp phép, đẩy nhanh tiến trình đưa dự án vào hoạt động
Với cơ chế “hậu kiểm” như đề cập trên, so sánh với phương thức “truyền thống”, thủ tục đầu tư đặc biệt có thể mang lại sự cải thiện đáng kể về mặt thời gian và hiệu quả triển khai, sớm đưa dự án vào giai đoạn vận hành.
Quy định tại Luật số 57/2024/QH15, hồ sơ đăng ký sẽ được Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế xử lý, đánh giá và cấp Giấy chứng nhận trong thời hạn 15 ngày.
Dự án nào được phép lựa chọn thực hiện theo thủ tục đầu tư đặc biệt?
Thủ tục đầu tư đặc biệt không được áp dụng rộng rãi mà chỉ dành cho những dự án phù hợp với chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Các dự án này cần đáp ứng yêu cầu về địa điểm và lĩnh vực đầu tư cụ thể.
Yêu cầu về địa điểm đầu tư
Chỉ những dự án được triển khai tại các khu vực chức năng chuyên biệt như khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do và các khu chức năng trong khu kinh tế mới đủ điều kiện để thực hiện theo thủ tục đặc biệt. Tương ứng, thẩm quyền đánh giá hồ sơ và cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư thuộc về Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế.
Cần lưu ý, các dự án thuộc diện chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội sẽ không được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt.
Yêu cầu về lĩnh vực đầu tư
Nhằm đảm bảo rằng cơ chế pháp lý thực sự phục vụ hiệu quả cho các nhà đầu tư chiến lược, có tiềm lực công nghệ, kỹ thuật, tài chính và cam kết phát triển bền vững tại Việt Nam, việc áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt cũng được chọn lọc đối với lĩnh vực đầu tư, bên cạnh yêu cầu đáp ứng đồng thời về địa điểm thực hiện dự án.
Cụ thể, thủ tục đầu tư đặc biệt áp dụng đối với dự án đầu tư xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D); đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp mạch tích hợp bán dẫn, công nghệ thiết kế, chế tạo linh kiện, vi mạch điện tử tích hợp (IC), điện tử linh hoạt (PE), chip, vật liệu bán dẫn; dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển, sản xuất sản phẩm thuộc danh mục sản phẩm công nghệ cao được khuyến khích phát triển theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Yêu cầu thế nào về cam kết của nhà đầu tư?
Cam kết về tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn
Trong giai đoạn đăng ký dự án, nhà đầu tư bắt buộc phải có cam kết rõ ràng về việc tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến xây dựng, bảo vệ môi trường và phòng cháy, chữa cháy. Những nội dung này sẽ được thể hiện một cách cụ thể trong văn bản đề nghị thực hiện dự án đầu tư như căn cứ để xem xét, đánh giá và cấp phép dự án.
Thực hiện thủ tục bảo đảm thực hiện dự án đầu tư
Nhà đầu tư sẽ phải thực hiện thủ tục bảo đảm thực hiện dự án đầu tư theo quy định, như một cam kết thực chất đối với việc triển khai dự án đúng tiến độ, đúng cam kết và tuân thủ pháp luật. Bảo đảm được nhà đầu tư thực hiện thông qua phương thức ký quỹ hoặc cam kết bảo lãnh của tổ chức tín dụng.
Hậu quả pháp lý trong trường hợp không tuân thủ cam kết, đảm bảo
Cơ chế “hậu kiểm” trong thủ tục đầu tư đặc biệt cho phép rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ tại giai đoạn cấp phép, tuy nhiên yêu cầu trách nhiệm nghiêm ngặt hơn từ phía nhà đầu tư đối với những cam kết, đảm bảo trong giai đoạn hậu cấp phép.
Trường hợp thực hiện không đúng, không đầy đủ hoặc không thực hiện, nhà đầu tư có thể bị xem xét xử phạt vi phạm hành chính, ngừng, thậm chí chấm dứt hoạt động.
Căn cứ pháp lý:
- Luật Đầu tư số 61/2020/QH14;
- Luật sửa đổi Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu số 57/2024/QH15;
- Nghị định 19/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đầu tư về thủ tục đầu tư đặc biệt;
- Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư.
𝐋𝐈𝐍𝐂𝐎𝐍 𝐋𝐀𝐖 𝐅𝐈𝐑𝐌 – 𝐇𝐨̛̣𝐩 𝐭𝐚́𝐜 𝐯𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐛𝐞̂̀𝐧
- Tại Hà Nội: Tầng 4, Tòa nhà Sudico, đường Mễ Trì, phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Tại TP.HCM: 272 Đỗ Pháp Thuận, phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- Website: http://linconlaw.vn/
- Email: Lawyer@linconlaw.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/Linconlawfirmm
- Linkedln: linkedin.com/in/lincon-law-firm-100b96201
- Hotline: +84.987.733.358
